Kolagen – czym jest i jak wpływa na zdrowie?

Kolagen jest głównym białkiem budulcowym organizmu ludzkiego – występuje w kościach, mięśniach, skórze, naczyniach krwionośnych i ścięgnach. To właśnie dzięki kolagenowi skóra jest jędrna i gładka, a stawy sprawne. Z wiekiem zdolność organizmu do produkcji tej substancji spada, na czym cierpi nasze zdrowie i samopoczucie. Z czego powstaje kolagen w organizmie i w jakich procesach związek ten bierze udział? Dlaczego jest dla nas taki ważny? Odpowiadamy!

Kolagen – budowa

Kolagen to białko stanowiące ok. 30% wszystkich białek ludzkich. Zbudowany jest z aminokwasów, głównie glicyny oraz proliny, a także hydroksyproiny i hydroksylizyny. Przestrzenna struktura tego białka nadaje wyjątkowe właściwości biomechaniczne włóknom kolagenowym – są one bardzo elastyczne i niezwykle wytrzymałe na rozciąganie.

Dzięki swojej budowie kolagen wykazuje zdolność do wiązania dużych ilości wody. Najważniejszym jego zadaniem jest utrzymywanie integralnej struktury oraz sprężystości tkanki łącznej. To swoiste spoiwo, które łączy ze sobą komórki ciała.

Z czego jest kolagen?

Wiele osób zastanawia się, z czego robi się kolagen i skąd bierze się on w naszym organizmie. Wynika to z faktu, iż nie każdy ma świadomość, że białko to naturalnie występuje w ciele ludzkim, gdyż posiada ono zdolność do jego produkcji. Rzeczywiście są na rynku produkty, które suplementuje się celem uzupełnienia niedoborów w organizmie, jednak jest to wskazane dopiero po przekroczeniu 25. roku życia. Wcześniej wytwarza się go tyle, ile trzeba.

Funkcje kolagenu

Kolagen występuje w wielu różnych tkankach organizmu, a jego struktura różni się w zależności od miejsca występowania i pełnionej funkcji. Białko to przede wszystkim chroni narządy wewnętrzne takie jak nerki, żołądek czy wątroba, tworząc wokół nich sprężyste rusztowania. Ponadto jest elementem budulcowym większości organów, dlatego śmiało można powiedzieć, że istotną funkcją jest łączenie ze sobą komórek ciała.

To jeszcze nie wszystko. Kolagen odgrywa niebagatelną rolę w układzie immunologicznym – zapobiega przedostawaniu się chorobotwórczych drobnoustrojów oraz toksyn. Usprawnia wchłanianie minerałów, zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej w skórze i zwiększa gęstość kości. Dodatkowo stymuluje aktywność komórek chrzęstnych i wspomaga procesy ochronne w tkance chrzęstnej.

Kolagen naturalny – rodzaje

Wyłoniono 29 typów kolagenu różniących się między sobą przede wszystkim strukturą przestrzenną oraz lokalizacją w organizmie. Podział jest następujący:

• typ I – w ścięgnach i tkance łącznej kości, w skórze i tkance podskórnej,
• typ II – w chrząstkach stawowych,
• typ III – w tkance tworzącej się z fibroblastów,
• typ IV – w błonie podstawnej (mikrowłóknach międzytkankowych),
• typ V – śródmiąższowy (dopełnienie kolagenu I),
• typ VI – odmiana typu V (ta suma funkcja),
• typ VII – w tkance nabłonkowej, w skórze i na powierzchni tętnic,
• typ VIII – w tkankach tworzących wnętrze żył i tętnic oraz błony śluzowe,
• typ IX, X, XI – w chrząstkach (razem z typem II),
• typ XII – w wielu tkankach (razem z typem I i III).

Na co wpływa kolagen?

Kolagen wykazuje wiele cennych właściwości, dzięki którym pełni wiele istotnych funkcji w organizmie. Wykazuje wpływ głównie na:

• skórę – utrzymuje właściwy poziom nawilżenia i zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej, dzięki czemu skóra jest sprężysta, miękka, elastyczna i wytrzymała;
• włosy – wpływa na ich prawidłowy wzrost oraz budowę;
• układ kostny i chrzęstny – uczestniczy w produkcji mazi stawowej i odpowiada za stan chrząstki (dzięki niemu jest odporna na rozciąganie i ma odpowiedni kształt), przyspiesza regenerację zmienionych chorobowo tkanek;
• układ immunologiczny – pełni funkcję obronną, tj. zmniejsza wnikanie i rozprzestrzenianie się drobnoustrojów chorobotwórczych, komórek nowotworowych oraz toksyn.

Działanie kolagenu

Poparte naukowo korzyści zdrowotne wynikające z utrzymania prawidłowego poziomu kolagenu w organizmie są następujące:

• utrzymanie skóry w dobrym stanie – może opóźnić procesy starzenia się skóry, zapobiec jej przesuszaniu i zmniejszyć zmarszczki,
• zmniejszenie bólów stawowych – pomaga zachować integralność chrząstki odpowiedzialnej za ochronę stawów,
• zmniejszenie demineralizacji kośćca – nadaje kościom prawidłową strukturę oraz pomaga zachować im swoje funkcje i właściwości.

Oprócz tego kolagen może stymulować wzrost włosów i paznokci.

Z czego pozyskiwany jest kolagen do suplementów diety?

Wraz z wiekiem synteza endogennego kolagenu zmniejsza się, co następuje już po przekroczeniu 25. roku życia. Im starszy jest organizm, tym mniej tego składnika wytwarza. Zmniejszonej produkcji tego białka sprzyjają także czynniki zewnętrzne takie jak promieniowanie słoneczne czy wysokie bądź niskie temperatury. Niedobór pociąga za sobą wiele niekorzystnych skutków dla zdrowia. Na szczęście można uzupełnić jego poziom przy pomocy suplementów diety.

Z czego powstaje kolagen znajdujący się w preparatach przeznaczonych do suplementacji? Na rynku dostępne są produkty z kolagenem pochodzenia naturalnego, pozyskiwanym np. z ryb słodkowodnych. Szczególnie rekomendowany do suplementacji jest kolagen rybi w proszku oraz tabletkach. To dlatego, że swoją budową przypomina on kolagen produkowany w organizmie człowieka.