Suplementy przy diecie bezglutenowej
CO TO JEST DIETA BEZGLUTENOWA ?
Dieta bezglutenowa ostatnimi czasy zyskała na popularności i ma bardzo dużo zwolenników. Polega na odstawieniu produktów zawierających gluten. Zakłada całkowite wyeliminowanie przetworów zawierających pszenicę, żyto, czy jęczmień oraz owies. Wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej jest:
- celiakia, czyli choroba trzewna;
- alergia na gluten
- nietolerancja glutenu
- choroba Duhringa
CO TO JEST GLUTEN ?
Gluten to mieszanina białek (prolamin i glutenin) znajdujących się w ziarnach zbóż. Podstawowe białka glutenowe to: gliadyna w pszenicy, sekalina w życie, hordeina w jęczmieniu. Produkty zawierające gluten to :
- pszenica i jej odmiany, pszenżyto, jęczmień, żyto, zwykły owies (ze względu na zanieczyszczenia), mąka pszenna, żytnia, jęczmienna, płatki pszenne, jęczmienne, żytnie, owsiane, kasza manna, kuskus, kasza jęczmienna (pęczak, mazurska, perłowa), musli, kasze owsiane, kaszki błyskawiczne zbożowe i mleczno – zbożowe, makaron pszenny, makaron żytni, pierogi, pyzy, kopytka, naleśniki, pieczywo – każde – jeśli nie jest oznaczone jako bezglutenowe (chleb biały i razowy, bułki, bagietki, maca, pumpernikiel, pieczywo chrupkie, precle), pieczywo cukiernicze suche (herbatniki, ciastka, wafle, biszkopty, pierniczki, sucharki, paluszki itp.), ciasta, ciastka, drożdżówki, pizza, bułka do hamburgera, bułka tarta
- panierki do mięs i ryb oraz potrawy panierowane;
- napoje mleczne z dodatkiem słodu jęczmiennego, produkty mleczne z ziarnami zbóż;
- ciasta i ciastka upieczone z niedozwolonych mąk lub z niedozwolonym proszkiem do pieczenia, słód jęczmienny;
- kawa zbożowa, kakao owsiane, napoje słodzone słodem jęczmiennym, piwo;
- zupy zaprawiane mąką, zupy z makaronem, z lanym ciastem
- proszek do pieczenia, hydrolizowane białko roślinne, seitan (zastępnik mięsa stosowany przez wegetarian)
CO TO JEST CELIAKIA ?
Słowo "celiakia" pochodzi od greckiego słowa i oznacza brzuch. Jest przewlekłym schorzeniem genetycznym trwającym całe życie. Należy do grupy chorób dieto zależnych i charakteryzuje się nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na spożywany gluten.
JAKIE SĄ OBJAWY CELIAKII ?
Objawy celiakii mogą pochodzić :
- Ze strony przewodu pokarmowego (przewlekłe, tłuszczowe i wodniste biegunki, silne bóle brzucha, zaparcia,wzdęcia, jadłowstret, spadek masy ciała, niedożywienie)
2.Ze strony innych układów:
- Objawy ze strony układu krwionośnego- przede wszystkim niedokrwistość, która wynika ze złego wchłaniania żelaza;
- Objawy ze strony układu nerwowego - migrena, depresja, padaczka;
- Objawy ze strony układ rozrodczego - zaburzenie miesiączkowania, niepłodność u kobiet i mężczyzn;
Warto nadmienić, że objawy celiakii zazwyczaj uzależnione od wieku chorego. W przypadku małych dzieci przeważają objawy ze strony układu pokarmowego, zaś u dorosłych dominują symptomy z innych układów i narządów.
CO TO JEST NIETOLERANCJA GLUTENU ?
Gluten może szkodzić nie tylko osobom chorującym na celiakię czy uczulonym na pszenicę. Schorzenie ciężko jest rozpoznać, ponieważ w przeciwieństwie do diagnostyki celiakii gdzie wykrywa się specyficzne przeciwciała IgE to w diagnostyce nietolerancji glutenu brak jest wiarygodnego testu, który pozwala na pewną identyfikację. Mimo to spożycie glutenu może powodować takie objawy jak: bóle brzucha, wysypka, bóle głowy czy ciągłe uczucie zmęczenia.
PRODUKTY BEZGLUTENOWE I SYMBOL KŁOSA
Należą do nich: kukurydza, ryż, ziemniaki, proso, gryka, amarantus, nasiona strączkowe, mięso, warzywa, owoce, nabiał, jaja, tłuszcze, orzechy i inne produkty niepochodzące z glutenowych zbóż.
Produkty bezglutenowe mogą być oznaczone jako bezglutenowe słownie lub w postaci grafiki. Symbol bezpiecznej, bezglutenowej żywności to międzynarodowy licencjonowany znak Przekreślonego Kłosa.
CZY DIETA BEZGLUTENOWA JEST DLA WSZYSTKICH?
Stwierdzenie jakoby dieta bezglutenowa jest dobra dla wszystkich jest błędne. W wyżej opisanych przypadkach jest ona koniecznością natomiast u osób zdrowych może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Eliminacja produktów zawierających gluten wiąże się z niedoborami witamin z grupy B, żelaza, magnezu czy wapnia, dlatego prowadzona powinna być przez wykwalifikowanego dietetyka.
GLUTEN A ODCHUDZANIE
Mitem jest również twierdzenie, że rezygnacja z glutenu pomaga w uzyskaniu szczupłej sylwetki. Utrata kilogramów w początkowej fazie spowodowana jest ograniczeniem energii wynikającej z rezygnacji z węglowodanów. Ponadto produkty bezglutenowe często zawierają więcej tłuszczu niż produkty konwencjonalne, przykładem może być chleb bezglutenowy, który zawiera trzy razy więcej tłuszczu niż chleb pszenny.
NIEDOBORY A DIETA BEZGLUTENOWA
Warto zwrócić uwagę na to, że produkty bezglutenowe są wielokrotnie uboższe w witaminy (zwłaszcza z grupy B) oraz składniki mineralne (żelazo, cynk, magnez, miedź). Niedobory tych składników odżywczych warto zbilansować spożyciem kaszy gryczanej, jaglanej, niełuskanego ryżu, amarantusa.
Jelita chorych na celiakię nie pracują tak, jak u zdrowych osób. Dlatego warto je wspomóc bezglutenowymi probiotykami, które odbudują mikroflorę bakteryjną i wzmocnią odporność organizmu. Przy zakupie należy się upewnić czy, że wybrany przez nas produkt nie zawiera glutenu.
PODSUMOWANIE:
Dieta wykluczająca gluten nie jest dla wszystkich. Dieta bezglutenowa jest konieczna do stosowania w celiakii, w alergii na gluten lub choroby Dühringa. Przyczynia się również do lepszego samopoczucia u osób z nietolerancją glutenu. Przejście na dietę bezglutenową należy skonsultować z dietetykiem lub lekarzem. Wytyczne jadłospisu w diecie bezglutenowej nie jest łatwe. Należy dostarczyć organizmowi niezbędne składniki odżywcze, mając świadomość, że wybór produktów jest bardzo ograniczony.
Dietetyk Agnieszka Buk