CO TO JEST DIETA BEZLAKTOZOWA ?

Dieta bezlaktozowa  polega na ograniczeniu lub eliminacji laktozy w diecie. Jest jedną z diet eliminacyjnych, stosowaną z powodów głównie zdrowotnych. Głównym zastosowaniem takiej diety jest nietolerancja laktozy-  najczęstsze schorzenie przewodu pokarmowego.

Czym jest Nietolerancja Laktozy?

Nietolerancję laktozy można określić jako występowanie objawów klinicznych wynikających z nieprawidłowej proporcji pomiędzy ilością spożytej laktozy, a możliwością jej strawienia. Laktoza to dwucukier mleczny składający się z glukozy i galaktozy, a do jej strawienia niezbędny jest enzym - laktaza. Gdy nasz organizm nie potrafi jej produkować lub produkuje ją w niewystarczającej ilości, możemy mówić o nietolerancji laktozy. Cukier, który powinien zostać strawiony w jelicie cienkim, trafia do jelita grubego, gdzie rozkładany jest przez mikroflorę bakteryjną. Następuje wytwarzanie się  kwasu mlekowego, wodorotlenków, metanu, wodoru i dwutlenku węgla, prowadząc do rozwoju nieprzyjemnych objawów ze strony przewodu pokarmowego takich jak wzdęcia, gazy, biegunki, przelewanie się w brzuchu. W związku z takimi objawami zalecane jest zastosowanie diety bezlaktozowej.

RODZAJE NIETOLERANCJI LAKTOZY

• Wrodzony niedobór laktazy – to rzadko występujące zaburzenie o podłożu genetycznym, charakteryzujące się całkowitym brakiem aktywności laktazy. Osoby te nie tolerują żadnej ilości laktozy i muszą zachować ścisłą dietę bez laktozową przez całe życie. Niestosowanie się do tych zaleceń grozi nawet śmiercią.
• Wtórny niedobór laktazy – występuje na skutek uszkodzenia jelit. Przyczyną może być ostre zapalenie jelit o podłożu wirusowym lub bakteryjnym, nieleczona celiakia czy chemioterapia. Ten rodzaj niedoboru laktazy występuje również u chorych w niedożywieniu, mukowiscydozie, chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz w enteropatii cukrzycowej. Leczenie polega ma wyłączeniu laktozy aż do momentu regeneracji śluzówki jelit.
• Pierwotny niedobór laktazy –wynika on z postępującym spadkiem aktywności laktazy (hipolaktazja). Aktywność laktazy w naturalny sposób obniża się wraz z wiekiem, u dorosłych osiąga 10% poziomu wyjściowego.

4 NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY NIETOLERANJI LAKTOZY

Są bardzo  charakterystyczne i można z łatwością zaobserwować. Występują one bezpośrednio, w trakcie lub po 15-60 minutach od spożycia produktu zawierającego laktozę. Mogą utrzymywać się do około 4 godzin. Mowa tu o :

• wzdęciach brzucha
• oddawaniu gazów
• biegunce
• bólu brzucha

JAK POSTĘPOWAC W DIECIE BEZLAKTOZOWEJ ?

Stosuje się 3 różne postępowania dietetyczne :

1. Całkowita eliminacja produktów zawierających laktozę 
2. Ograniczenie spożywania produktów, które zawierają laktozę
3. Zastosowanie preparatów zawierających enzym laktazę

Niekorzystne objawy  przewodu pokarmowego po spożyciu laktozy jest kwestią bardzo indywidualną. Każda osoba posiada swoją własną tolerancję laktozy, dlatego bardzo istotne jest znalezienie odpowiednio bezpiecznej dawki w tego rodzaju diecie.

Zawartość laktozy w przykładowych produktach mlecznych

Jeśli nawet niewielkie ilości laktozy powodują przykre dolegliwości, z diety należy wykluczyć wszystkie produkty zawierające laktozę, a nie te znajdujące się  tylko i wyłącznie w nabiale. Laktoza jest szeroko stosowana w przemyśle spożywczym, jako dodatek do produktów mlecznych, do słodyczy a nawet leków (jako wypełniacz). Dlatego należy bardzo uważnie czytać etykiety na opakowaniach .

WAŻNE

Organizm, który przez dłuższy czas pozbawiony jest kontaktu z laktozą, stopniowo przestaje produkować enzym laktazę. Dlatego osoby, które zrezygnowały ze spożywania nabiału, wracając do spożywania produktów  zawierających laktozę odczuwają dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. 

ZAGROŻENIA PRZY DIECIE BEZLAKTOZOWEJ 

Dietę należy komponować tak, aby w jak największym stopniu pokrywała zapotrzebowanie pacjenta na składniki odżywcze, bazując na produktach pochodzenia naturalnego. Jeśli jest to niemożliwe, należy rozważyć suplementację.

W diecie osób z hipolaktazją należy uwzględniać produkty niezawierające laktozy, bogate przede wszystkim w wapń, witaminy B2 i B12 oraz w białko, cynk, magnez i potas. Ważne jest także uwzględnianie produktów bogatych w

WITAMINĘ D, która zwiększa przyswajalność wapnia.

WAPŃ A DIETA BEZLAKTOZOWA

Największą wadą  diety bez laktozowej jest ograniczenie spożycia produktów, które bogate są w łatwo przyswajalny wapń. Jest on często niedoborowym składnikiem mineralnym naszej diety, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na jego podaż wraz z innymi produktami. Idealne wydają się żółte sery, a zwłaszcza parmezan, czy mozzarella. orzechy, pestki, nasiona, mak, warzywa strączkowe czy mleka roślinne. Laktoza wpływa korzystnie na polepszenie wchłaniania wapnia oraz witaminy D w przewodzie pokarmowym, dlatego należy pamiętać o odpowiednim zbilansowaniu diety. Pomocne mogą suplementy diety, które zawierają formy organiczne (chelat wapnia, cytrynian wapnia)

PODSUMOWANIE

Dieta bez laktozowa to ostatnimi czasy jedna z najpopularniejszych diet, która promowana jest za pomocą mediów i celebrytów, natomiast większość z nas laktoza nie szkodzi. Zastosowanie tego rodzaju diety ma zasadność wyłącznie u osób w wybranymi jednostkami chorobowymi.

Dietetyk Agnieszka Buk