Zaburzenia snu – skutki dla zdrowia. Jak rozpoznać zaburzenia snu?
Zaburzenia snu mogą dotyczyć zarówno czasu trwania snu, jak i jego jakości. Sen jest stanem fizjologicznym niezbędnym dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia, dlatego wszelkie nieprawidłowości w zakresie jego przebiegu powodują niewyspanie, a to z kolei zmniejsza wydajność funkcjonowania. W zaawansowanych przypadkach zaburzenia snu uniemożliwiają prowadzenie normalnej aktywności życiowej.
Poznaj rodzaje zaburzeń snu i dowiedz się, w jaki sposób można je rozpoznać oraz leczyć.
Zaburzenia snu – cechy charakterystyczne
Zdajesz sobie sprawę, że cierpisz na zaburzenia snu, ale nie do końca wiesz, z jakim rodzajem zaburzeń się zmagasz? Oto wykaz najpopularniejszych zaburzeń snu wraz z towarzyszącymi im objawami:
- bezsenność – problemy z zasypianiem lub utrzymaniem snu trwające co najmniej 3 noce w ciągu tygodnia, którym towarzyszą takie objawy jak lekki lub całkowity brak snu w nocy, wybudzanie się w nocy, nocne koszmary, bóle głowy;
- hipersomnia – senność i zmęczenie po dłuższym, trwającym 8-9 godzin wypoczynku, oprócz tego możliwe uczucie lęku i niepokoju, omamy, irytacja, rozdrażnienie, trudności z pamięcią i koncentracją, spowolnienie mowy;
- narkolepsja – zaburzenia snu w nocy oraz senność w ciągu dnia. Typowe objawy narkolepsji to nagłe rozluźnienie wszystkich mięśni (katapleksja), paraliż senny, halucynacje, problemy z widzeniem, automatyczne wykonywanie czynności;
- upojenie senne – dezorientacja po przebudzeniu się, wykonywanie z pozoru naturalnych czynności, lecz automatycznie, bez kontroli, np. bełkotanie czy wykonywanie niezrozumiałych dla otoczenia ruchów;
- somnambulizm (lunatyzm) – nieświadome wykonywanie pewnych czynności takich jak siadanie na łóżku w czasie snu, wstawanie czy chodzenie;
- katatrenia – wydawanie głośnych jęków przez sen;
- lęki nocne – odczuwanie strachu przez sen, płacz, przyspieszone bicie serca, szybszy oddech, nadmierna potliwość;
- koszmary senne – doświadczanie realistycznych snów, które wzbudzają silny strach i niepokój, obniżają nastrój, powodują płacz czy wzbudzają agresję.
Zaburzenia snu – skutki dla zdrowia
Niedobór snu określa się mianem deprywacji snu. Osoba zmagająca się z zaburzeniami snu może doświadczać różnych niepożądanych dolegliwości bez względu na przyczyny niewyspania. Objawami deprywacji snu są m.in.:
- zwiększenie masy ciała,
- zaburzenia funkcji poznawczych,
- zmniejszona reaktywność na bodźce zewnętrzne,
- chwiejność emocjonalna,
- problemy z widzeniem,
- utrata świadomego kontaktu z otoczeniem,
- bóle głowy,
- przewlekłe zmęczenie,
- ciągłe rozdrażnienie,
- obniżona odporność,
- kłopoty z mówieniem,
- zwiększone wydzielanie moczu,
- obniżone libido.
Brak snu – choroby
Niedostateczna ilość snu może w mniejszym lub większym stopniu przyczynić się do rozwoju niektórych chorób, ich ujawnienia lub nasilenia towarzyszących im objawów, w tym takich przypadłości jak:
- cukrzyca,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- zawał serca,
- udar mózgu,
- choroby jelit,
- choroby nowotworowe,
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia układu nerwowego,
- nadwaga i otyłość.
Zaburzenia snu – jak im zapobiegać?
Zaburzenia snu mogą być wynikiem chorób somatycznych lub psychicznych, ale równie dobrze powód ich wystąpienia może mieć podłoże środowiskowe. O ile w pierwszym przypadku nie obejdzie się bez pomocy lekarza i podjęcia specjalistycznego leczenia, o tyle w drugim wystarczy zadbać o higienę snu, a wszelkie problemy z nim związane powinny zniknąć, jak ręką odjął.
Higiena snu – jak zadbać o zdrowy sen?
Zanim zaczniesz szukać pomocy u specjalisty i sięgniesz po leki na sen, zadbaj o komfort snu, przestrzegając kilku prostych zasad.
- Wyznacz stały rytm snu oraz aktywności i staraj się go przestrzegać. Postaraj się codziennie kłaść i wstawać o tej samej porze.
- Zrezygnuj z drzemek w ciągu dnia. Pozwoli to uniknąć problemów z zasypianiem.
- Wprowadź do swojego planu dnia aktywność fizyczną. Na początek może to być krótki spacer czy przejażdżka na rowerze, z biegiem czasu wydłuż czas trwania i intensywność swoich treningów. Aktywność fizyczna sprawi, że jakość Twojego snu się poprawi. Unikaj jednak ćwiczeń wieczorem, gdyż ruch przed snem pobudza.
- Zadbaj o zdrową, odpowiednio zbilansowaną dietę. Złe nawyki żywieniowe mogą odbić się na jakości i długości trwania snu. Wysypianiu się w szczególności nie służy spożywanie ciężkostrawnych pokarmów niedługo przed zaśnięciem.
- Unikaj przyjmowania pobudzających używek w szczególności wieczorową porą. W miarę możliwości ogranicz kofeinę, nikotynę i alkohol.
- Zrelaksuj się przed snem. Codziennie wieczorem wykonuj czynności, które odprężają Cię i sprawiają Ci przyjemność.
- Ogranicz czas spędzany w łóżku. Staraj się nie wykorzystywać łóżka jako miejsca do czytania książek czy oglądania telewizji.
- W godzinach wieczornych ogranicz korzystanie z urządzeń elektronicznych takich jak smartfon, komputer, telewizor czy tablet. Urządzenia te emitują tzw. niebieskie światło, które jest bardziej szkodliwe niż promieniowanie słoneczne, utrudnia zasypianie i pogarsza jakość snu.
- Zadbaj o to, by w sypialni w czasie przeznaczonym na sen było ciemno i cicho. Niepożądane bodźce z zewnątrz mogą nie tylko utrudniać zasypianie, ale również sprawiać, że będziesz budzić się niewyspany pomimo kilku godzin snu.
- Unikaj regularnego przyjmowania leków nasennych, a jeśli ze względu na zalecenia lekarza musisz je brać, rób to zgodnie z wytycznymi, nie przekraczając dozwolonej dziennej dawki.