Jak rozpoznać i leczyć alergię?
Reakcje alergiczne występują bardzo często – szacuje się, że u każdego człowieka występują przynajmniej raz w życiu. Stopień zanieczyszczenia środowiska oraz przetworzenia pokarmów, życie w stresie i osłabienie organizmu mają duży wpływ na zwiększoną częstość alergii. Jaki lekarz pomoże nam w przypadku alergii? Jeśli zaobserwujemy u siebie lub bliskich objawy alergii, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który następnie może wystawić skierowanie do alergologa.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie są najczęstsze alergeny?
- Co to jest alergia krzyżowa?
- Jak diagnozuje się alergię?
- Jak leczyć alergię?
Sprawdź także: Naturalne preparaty na wzmocnienie organizmu
Najczęstsze alergeny
Alergeny możemy podzielić na roślinne, pokarmowe, wziewne, czy takie, które powodują alergie kontaktowe.
Najczęstsze alergeny roślinne to:
- Pokrzywa,
- Brzoza,
- Olcha,
- Bylica.
Najczęstsze alergeny pokarmowe:
- mleko krowie,
- jaja kurze,
- orzechy,
- ryby i skorupiaki,
- owoce.
Najczęstsze alergeny wziewne:
- pyłki roślin,
- sierść zwierząt,
- roztocza kurzu domowego,
- zarodniki pleśni,
Najczęstsze alergeny kontaktowe:
- metale, takie jak nikiel, kobalt i chrom,
- konserwanty,
- substancje zapachowe w perfumach i kosmetykach,
- formaldehyd.
Alergia krzyżowa
Alergie krzyżowe stanowią bardzo częsty problem. Polegają one na tym, że w przypadku alergenów o podobnej budowie strukturalnej uczulenie na jeden powoduje również wystąpienie niepożądanej reakcji na inną substancję. Białka obecne w pyłkach roślin są podobne do białek pokarmowych. Układ odpornościowy uznaje wszystkie podobne białka za niepożądane i zaczyna je atakować. Objawy alergii krzyżowych to zwykle alergiczny nieżyt nosa i astma oskrzelowa, często również objawy ze strony układu pokarmowego. Jeśli dana osoba jest uczulona na alergen wziewny, wtedy po spożyciu alergenu pokarmowego, który reaguje krzyżowo, występują objawy. Zazwyczaj mija około 15-30 minut.
W przypadku owoców i warzyw tylko spożyte na surowo będą powodować wystąpienie reakcji alergicznej. Chorzy na alergię krzyżową mogą spożywać te produkty w formie pieczonej lub gotowanej. W przypadku innych alergenów, takich jak mleko, obróbka termiczna nie wystarczy.
Diagnostyka alergii
Podstawą diagnostyki alergii jest szczegółowy wywiad alergologiczny. Obejmuje on historię rodzinną w kierunku chorób alergicznych oraz występowania reakcji alergicznej. Następnie wykonuje się testy skórne, testy alergiczne z krwi bądź testy prowokacyjne.
Kiedy wykonać testy alergiczne u dziecka? Testy z krwi najlepiej wykonać najwcześniej po 6 miesiącu życia, aby uzyskać wiarygodne wyniki. Teoretycznie przeciwciała IgE produkowane są już na etapie życia płodowego, jednak w praktyce poziom specyficznych przeciwciał może być zbyt niski do wykrycia. Testy skórne można wykonać u starszych dzieci ze względu na większe zrozumienie dziecka i możliwość wytłumaczenia, na czym testy polegają.
Testy skórne
Alergiczne testy skórne są podstawowym badaniem diagnostycznym. Dzieli się je na punktowe, śródskórne i płatkowe. Testy punktowe poleją na nałożeniu na skórę alergenu, a następnie nakłuciu specjalną igłą bądź nożykiem. Po 15-20 minutach, w przypadku dodatniego wyniku, na skórze pojawia się bąbel o średnicy ≥3 mm. W przypadku testów śródskórnych roztwór z alergenem wstrzykuje się śródskórnie. Najczęściej testy skórne wykonuje się na przedramionach lub plecach.
Kolejnym rodzajem są testy płatkowe. Alergen wcierany jest w skórę w formie maści, następnie miejsce aplikacji przykrywane jest plastrem na 2-3 dni. Po upływie tego czasu ocenia się objawy. Testy płatkowe stosuje się głównie w przypadku alergii skórnych.
Testy alergiczne z krwi
Testy serologiczne polegają na ocenie specyficznych przeciwciał IgE. Testy z krwi wykonuje się u dzieci, ponieważ nie wymagają one kontaktu z alergenem. Przydatne są również w przypadku osób, u których przyjmowane na stałe leki osłabiają odpowiedź układu immunologicznego, przez co testy skórne nie są wiarygodne. Trzeba pamiętać o tym, iż w niektórych przypadkach prawidłowe stężenie IgE nie wyklucza alergii, dlatego bada się swoiste IgE dla danego alergenu. Przeciwciała IgE wytwarzane są przez organizm po kontakcie z alergenem, po czym zostają w organizmie na wypadek kolejnego kontaktu z daną substancją.
Testy prowokacyjne
Testy prowokacyjne polegają na podaniu alergenu w celu wywołania objawów. W zależności od sposobu podania wyróżnia się kilka testów.
- Donosowe testy prowokacyjne polegają na podaniu roztworu alergenu do nosa. Następnie ocenia się reakcję wygląd błony śluzowej, przepływ powietrza oraz wydzielinę z nosa.
- W przypadku testów dooskrzelowych przygotowuje się aerozol z alergenem, który pacjent wdycha. Następnie wykonuje się badanie spirometryczne w celu oceny zmiany objętości i przepływu powietrza. Ten test wykonuje się tylko i wyłącznie w warunkach szpitalnych.
- Testy prowokacyjne spojówek polegają na wkropieniu do worka spojówkowego jednego oka wyciągu z alergenem. Zaczerwienienie i świąd świadczą o prawdopodobnym uczuleniu.
- Testy prowokacji pokarmowej przeprowadza się po wdrożeniu i przestrzeganiu przez 1-4 tygodni diety eliminacyjnej. Następnie przeprowadza się próbę prowokacyjną z poszczególnymi pokarmami oraz obserwuje reakcję. Przeprowadza się je w warunkach szpitalnych w razie wystąpienia reakcji anafilaktycznej.
Jak się przygotować do testów alergicznych?
Testy alergiczne z krwi nie wymagają żadnego przygotowania, ponieważ nie wpływa to na poziom przeciwciał IgE, zatem nie muszą być wykonywane na czczo. W przypadku testów prowokacyjnych należy odstawić leki przeciwhistaminowe oraz glikokortykosteroidy. Testów nie wykonuje się w trakcie infekcji oraz podczas nasilenia objawów alergicznych. Przed wykonaniem testów skórnych punktowych również należy odstawić leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy oraz leki przeciwbólowe, sterydy, montelukast oraz leki zawierające difenhydraminę i prometazynę.
Leczenie alergii
W zależności od rodzaju alergii leczenie będzie się różnić. Warto jednak pamiętać, że na nasilenie objawów wpływa również kondycja układu odpornościowego, dlatego warto dbać o odpowiednio zbilansowaną dietę, właściwą podaż witamin, składników mineralnych oraz prawidłowe funkcjonowanie mikroflory jelitowej. W modulacji układu immunologicznego oraz łagodzeniu objawów mogą pomóc naturalne suplementy.
Eliminacja alergenu z otoczenia alergika
Unikanie alergenów to czynnik, który może pomóc w zapobieganiu objawom. W przypadku alergii na rotocza warto pozbyć się z domu starych mebli tapicerowanych i materacy oraz dbać o czystość, wietrzyć pomieszczenia, prać tkaniny w temperaturze 60°C. Można stosować odkurzacze wodne z filtrami dla alergików. Alergeny zwierząt mogą utrzymywać się w mieszkaniu nawet mimo nieobecności zwierzęcia, dlatego również warto dbać o czystość. W przypadku uczulenia na pyłki warto wychodzić na zewnątrz przed południem lub po deszczu, kiedy stężenie pyłków jest mniejsze.
Leki przeciwhistaminowe w leczeniu alergii
Preparaty przeciwhistaminowe hamują działanie histaminy poprzez blokowanie receptorów histaminowych. Te leki często mogą powodować senność. Leki II generacji mają mniej działań niepożądanych, dlatego są częściej stosowane. Przepisywane są głównie w alergicznych chorobach skóry oraz w astmie oskrzelowej. Najczęściej stosowana jest cetyryzyna i loratydyna. Wśród suplementów diety na alergię znajdziemy, chociażby kwercetynę, która wykazuje działanie przeciwhistaminowe.
Glikokortykosteroidy w leczeniu alergii
Glikokortykosteroidy dzielą się na wziewne, doustne, dożylne bądź stosowane miejscowo. Wykazują działanie przeciwzapalne i są bardzo skuteczne, dlatego stosuje się je we wszystkich rodzajach alergii. Jednak powodują też wiele działań niepożądanych, dlatego należy przestrzegać zaleceń lekarza.
Odczulanie – immunoterapia swoista
W przypadku braku skuteczności leków stosuje się odczulanie. Tej terapii nie stosuje się w przypadku uczulenia na alergeny, których można unikać, jak pokarmy czy leki. Odczulanie polega na przyjmowaniu zastrzyków podskórnych z alergenem, co 7-14 dni, zwiększając stopniowo dawkę. Dzięki temu organizm uczy się akceptować alergen, który wcześniej uznawał za niebezpieczny. Po około 2-4 miesiącach podaje się tylko dawki podtrzymujące, a całe leczenie może trwać nawet kilka lat. Odczulanie można stosować u dzieci oraz dorosłych, jednak im młodszy pacjent, tym lepsze efekty terapii.
Marka: VIRIDIAN
Forma: Kapsułki
Opakowanie: Szklane
Opakowania: 60 kapsułek
Marka: G & G
Forma: Kapsułki
Opakowanie: Plastikowe
Opakowania: 120 kapsułek
Marka: NOW FOODS
Forma: Kapsułki
Opakowanie: Plastikowe
Opakowania: 120 kapsułek , 240 kapsułek
Marka: SWANSON
Forma: Kapsułki
Opakowanie: Plastikowe
Opakowania: 60 kapsułek
Suplementy na alergię
Spośród suplementów, które mogą pomóc przy alergiach to przede wszystkim kwercetyna. Warto również wspomnieć o guduchi, kurkuminę czy koci pazur. Więcej o sposobach na leczenie alergii znajdziesz w artykule Alergia - leczenie naturalne.