Stres – przyczyny i objawy

Stres jest nieodłącznym elementem naszego życia. Towarzyszy nie tylko ważnym wydarzeniom, ale również zwykłym sytuacjom dnia codziennego. Przyczyny stresu mogą być bardzo różne – począwszy od błahych, typu kłótnia z bliską osobą czy rozmowa kwalifikacyjna, na poważnych, takich jak śmierć kogoś bliskiego albo wypadek. To samo tyczy się objawów, które u jednego są ledwo zauważalne, a drugiemu mocno dają się we znaki.

Jakie wyróżnia się rodzaje i fazy stresu? W jaki sposób objawia się stres? Kiedy warto sięgnąć po pomoc w postaci suplementów diety jak np. żeń szeń syberyjski, a kiedy powinniśmy udać się do specjalisty? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w dalszej części artykułu. Dowiesz się z niego również, jakie sytuacje i wydarzenia najczęściej wywołują stres.

Stres – rodzaje

Stres stresowi nierówny. Ze względu na czas trwania można go podzielić na ostry i przewlekły. Ten pierwszy jest dość intensywny i na ogół towarzyszy sytuacji trudnej, która w dużym stopniu dotyczy życia prywatnego lub zawodowego. Stres przewlekły z kolei gości w życiu na stałe. Często ma bezpośredni związek z problemami, z jakimi się borykamy, np. finansowymi lub ze zdrowiem.

Stres można również sklasyfikować jako psychiczny i fizjologiczny. Stres psychiczny wywołuje bodziec wewnętrzny lub zewnętrzny, który staje się przyczyną wystąpienia napięcia emocjonalnego, może prowadzić do wyczerpania, a nawet rozwoju chorób. O stresie fizjologicznym mówi się w kontekście reakcji na fizyczne uszkodzenie, np. zranienie lub przeziębienie.

Nie zawsze stres jest czymś złym. Z uwagi na sposób odbioru można go podzielić na pozytywny i negatywny. W niektórych sytuacjach stres można uznać za pomocny, gdyż aktywizując wszystkie siły, mobilizuje do działania i zwiększa koncentrację. Ciągły stres jednak niczemu nie służy, wprost przeciwnie – szkodzi. Wtedy postrzega się go jako negatywny.

Fazy stresu

W zależności od sytuacji stresowej organizm może w różny sposób na nią zareagować. Wyróżnić można trzy fazy stresu:

alarmowa – organizm przeżywa szok, zaczyna działać instynktowni, mobilizując siły;
przystosowania – organizm próbuje dostosować się do zaistniałych okoliczności i uczy się radzić sobie ze stresem;
wyczerpania – organizm traci możliwości adaptacyjne i obronne, co może stać się przyczyną rozwoju chorób psychosomatycznych, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do śmierci.

Skala stresu

Skala stresu wg Holmesa i Rahe’a, w której 100 punktów oznacza bardzo silny stres, a 0 punktów brak stresu, prezentuje się następująco:

smierć współmałżonka – 100 punktów,
rozwód – 73 punktów,
separacja z partnerem – 65 punktów,
wyrok lub nadzór sądowy – 63 punkty,
choroba lub uraz – 53 punkty,
zawarcie związku małżeńskiego – 50 punktów,
zwolnienie z pracy – 47 punktów,
odejście na emeryturę – 45 punktów,
choroba członka rodziny – 44 punkty,
zajście w ciążę – 40 punktów,
częste kłótnie z partnerem – 35 punktów,
zmiana warunków życiowych – 25 punktów,
zmiana miejsca zamieszkania – 20 punktów,
drobny konflikt z prawem – 11 punktów.

Stres – przyczyny

Każdy z nas jest inny, dlatego dana sytuacja jedną osobę może mocno zestresować, a u innej wywoła jedynie lekkie napięcie nerwowe. Na liście stresujących zdarzeń życiowych znajdują się takie wydarzenia jak:

śmierć bliskiego członka rodziny,
rozwód lub rozstanie z partnerem,
uraz lub choroba,
zwolnienie z pracy,
choroba w rodzinie,
ciąża,
problemy finansowe,
powiększenie rodziny,
problemy seksualne,
duże osiągnięcia osobiste,
zmiana miejsca zamieszkania,
problemy z dzieckiem.

Stres bez przyczyny również jest możliwy. Zwykle dotyka osoby zmagające się z problemami o podłoży psychicznym, np. nerwicą lub depresją.

Zobacz też: Nerwica - jak rozpoznać i leczyć?

Objawy stresu

Stres może dawać liczne objawy somatyczne. Ze względu na ich podobieństwo do wielu schorzeń zupełnie niezwiązanych z emocjami, czasem w pierwszej chwili trudno je powiązać. Objawy fizjologiczne wywołane stresem to m.in.:

migrena i bóle napięciowe głowy,
kłucie i ucisk w klatce piersiowej,
płytki oddech,
szybki i głęboki oddech,
duszności,
drżenie rąk,
nadmierna potliwość,
dreszcze,
drętwienie kończyn i okolic twarzy,
spadek ciśnienia krwi i spadek ciepłoty ciała,
wzrost ciśnienia krwi i wzrost ciepłoty ciała,
zaburzenia widzenia, tzw. mroczki przed oczami,
dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunka, zaparcia, mdłości),
zmiany skórne,
częste infekcje,
problemy z zasypianiem i wysypianiem się,
bezsenność,
chroniczne zmęczenie,
częste zasłabnięcia,
drażliwość i zdenerwowanie,
wycofanie i lęk,
problemy z pamięcią,
trudności z koncentracją,
stany lękowe,
obniżenie libido,
zaostrzenie chorób,
utrata przytomności.

W taki właśnie sposób organizm manifestuje przeciążenie ciągłym stresem. Są to objawy alarmowe, które powinny zwrócić Twoją uwagę i dać Ci do myślenia, że najwyższa pora zaprowadzić w swoim życiu pewne zmiany i zacząć pracować nad sobą.

Stres a sposób zachowania

Bardzo często stres wpływa na samopoczucie, nastrój i sposób zachowania. Osoba podatna na działanie stresu może:

mieć zaniżoną samoocenę,
stracić dawną pewność siebie,
obwiniać się za wszystko,
przejadać się lub nie jeść w ogóle,
nieustannie się zamartwiać i wszystko analizować.
celowo unikać sytuacji stresowych,
mieć trudności w podejmowaniu decyzji,
być nadmiernie ruchliwa,
mieć kłopoty z wysławianiem się,
szybko wybuchać i prowokować kłótnie,
być płaczliwa,
mieć problem z zapanowaniem nad gonitwą myśli,
nie umieć cieszyć się z życia.

Przewlekły stres – czy konieczna jest wizyta u lekarza?

Istnieje wiele metod radzenia sobie ze stresem, których stosowanie w wielu przypadkach przynosi określony rezultat, niestety nie zawsze. Jeśli próbujesz na wszelkie sposoby zapanować nad swoimi emocjami i w sytuacjach stresowych zachować pełną kontrolę nad ciałem, a mimo to stres bierze górę, co odbija się na Twoim zdrowiu psychicznym i fizycznym, to najwyższa pora poszukać pomocy u psychologa lub psychoterapeuty. Psychoterapia powinna rozwiązać Twoje problemy wynikające z długotrwałego narażenia na stres. Gdy psycholog uzna, że oprócz psychoterapii konieczna jest także farmakoterapia, np. z wykorzystaniem leków przeciwdepresyjnych, wtedy skieruje Cię dodatkowo do psychiatry.