CO TO JEST NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY?

 

Niedoczynność tarczycy to zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego, które jest wynikiem zbyt niskiego wydzielania hormonów przez tarczycę. Tarczyca jest gruczołem wydzielania zewnętrznego jej zadaniem jest wytwarzanie hormonów. Hormony tarczycy odpowiedzialne są za tempo metabolizmu czyli anabolizm i katabolizm. Potrzebne są do reakcji związanych ze spalaniem tłuszczów, białek i węglowodanów oraz produkcją energii. Wśród przyczyn endokrynologicznych jest główną przyczyną otyłości u dzieci i dorosłych. Dzieje się tak dlatego, ponieważ dochodzi do  znacznego obniżenia tempa metabolizmu, jak i rozregulowania procesów trawienia składników pokarmowych. Prawidłowa dieta przy niedoczynności tarczycy oraz zwiększona aktywność fizyczna, są niezbędnym elementem w procesie leczenia tego zaburzenia.

7 GŁÓWNYCH OBJAWÓW NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

• Spadek ciepłoty ciała ( uczucie zimna);
• Obniżenie metabolizmu co wiąże się ze wzrostem masy ciała
• Sucha i szorstka skóra;
• Osłabienie
• Zaburzenia pamięci u osób dorosłych;
• Nieregularne miesiączki u kobiet;
• Ginekomastia (powiększenie piersi).

CO TO JEST #IMOTO

Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest Hashimoto - autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Czynniki genetyczne są najbardziej znaczące w rozwoju w tego rodzaju choroby tarczycy. Aktywują nasz układ odpornościowy, który nie rozpoznaje własnych tkanek prowadzając do nadmiernej produkcji przeciwciał wobec antygenów tarczycy. Dochodzi do sytuacji w której układ odpornościowy zaczyna atakować tkanki naszej własnej  tarczycy.  Z czasem tarczyca staje się coraz mniejsza przez co produkuje bardzo małe ilości hormonów. Jednocześnie cały czas jest mocno stymulowana przez przysadkę, która produkuje TSH, ale i tak nie zostaje pobudzona do produkcji swoich hormonów( FT3 i FT4). Charakterystycznym markerem jest najczęściej podwyższenie przeciwciał „Anty TPO” oraz Anty TG. Hashimoto może ujawniać się pod postacią nadczynności jak i niedoczynności tarczycy. Niedoczynność tarczycy występuje samoistnie niezwykle rzadko i zazwyczaj występuje razem z chorobą Hashimoto.

PRZYCZYNY #IMOTO

Oprócz czynników genetycznych przyczyną powstania choroby Hashimoto są  czynniki środowiskowe. Zaliczamy do nich:

• nadmiar lub niedobór składników odżywczych (niedobór jodu);
• niezdrowy styl życia;
• zbyt długa redukcja masy ciała;
• zbyt intensywne treningi;
• ekspozycję na metale ciężkie,
• toksyny w tym: bisfenole, ftalany, leki,
• uszkodzenie tarczycy.

DIETA PRZY NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

W diecie przy niedoczynności tarczycy ( i Hashimoto) ważne jest aby była to dieta przeciwzapalna. Zasady takiej diety polegają na:

• Zwiększeniu aktywności fizycznej, które większa przemianę materii. Sama dieta przy niedoczynności tarczycy, jest niewystarczająca, ponieważ stosując jedynie bardzo niskokaloryczną dietę, bez zwiększonej aktywności fizycznej, możemy doprowadzić do bardzo poważnych niedoborów w naszym organizmie, ale nie zdołamy zwiększyć tempa metabolizmu;
• Regularność posiłków- należy spożywać 4-5 posiłków dziennie, co 3-4 godziny.
• Dieta bogata w białko pełnowartościowe, pochodzące z chudego mięsa przetworów mlecznych, powinno dostarczać 15-20% dziennej podaży energii.
• Spożywanie jak najmniej przetworzonych produktów: wszelkich słodyczy, ciastek, napojów gazowanych, soków owocowych przemysłowych. Odrzucamy produkty z tłuszczem utwardzonym i z syropem glukozowo – fruktozowym;
• Wyeliminowanie goitrogenów - substancji wolotwórczych. Znajdują się w takich produktach jak: soja, brokuły, kapusta, kalafior, kalarepa, truskawki, orzeszki ziemne, kasza jaglana;
• Czynnik przeciwzapalny – dieta powinna obfitować w duże ilości warzyw, owoców i produktów będących źródłem kwasów Omega-3 (ryby);
• Eliminacja laktozy;
• Eliminacja pszenicy

CO TO JEST NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Nadczynność tarczycy to stan nadmiernej syntezy i wydzielania hormonów tarczycy. Charakterystyczne objawy to:

• utrata masy ciała;
• zwiększony apetytu;
• drżenie rąk, niepokój, pobudzenie;
• zaburzenia snu lub zmęczenie;
• nietolerancja ciepła, nadmierna potliwość i polidypsja.
• zwiększona ilość stolców, biegunka
• wytrzeszcz oczu (szczególnie przy chorobie Gravesa-Basedowa).

W badaniach diagnostycznych zazwyczaj stwierdza się podwyższone stężenia wolnych frakcji hormonów tarczycy tyroksyny (FT4), trójjodotyroniny (FT3) oraz obniżenie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH).

Przyczyny nadczynności tarczycy

• wole guzkowe toksyczne – obecność guzków w miąższu tarczycy, które mają zdolność wytwarzania hormonów niezależnie od sprzężenia zwrotnego;
• choroba Gravesa- Basedowa –charakteryzuje się wydzielaniem nadmiernej ilości hormonów przez tarczycę;

 

DIETA PRZY NADCZYNNOŚCI TARCZYCY

• Zwiększenie podaży energii o około 20-25%

• dostarczanie białka, które powinno stanowić 12–15% wartości energetycznej diety. Głównym źródłem białka powinny być chude mięsa, ryby, jaja oraz suche nasiona roślin strączkowych;
• 6–7 posiłków o małej objętości, które powinny być wzbogacone w produkty wysokoenergetyczne, jak suszone owoce, orzechy, nasiona, oleje, awokado;
• Tłuszcz, gównie w postaci tłuszczów pochodzenia roślinnego, wynika to z  potrzeby dostarczenia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 o działaniu przeciwzapalnym

SUPLEMENTACJA W CHOROBACH TARCZYCY

Najnowsze badania dowodzą, że kluczem do prawidłowego funkcjonowania pracy tarczycy i niwelowania stanu zapalnego jest prawidłowa i zbilansowana suplementacja. Udowodniono  bowiem, że prawidłowo dobrane witaminy i mikroelementy wykazują działanie, które  usprawniają pracę tarczycy.

WITAMINA D

Ma duże znaczenie w  kwestii prawidłowego funkcjonowania tarczycy w tym w chorobie Hashimoto. Zaobserwowano, że stężenie witaminy D we krwi osób chorujących na Hashimoto oraz inne choroby autoimmunologiczne, jest znacznie niższe jak w  przypadku osób zdrowych. Dodatkowo badania wykazały, że suplementacja witaminą D zapobiega rozwojowi chorób autoimmunologicznych,^, jej niedobór  u osób z chorobą Hashimoto może być przyczyną zaburzonej jelitowej absorpcji wapnia, zatem dieta powinna obfitować w te składniki lub powinna być włączona jej suplementacja.

SELEN

Określany jest jako kluczowy  mikroelement dla funkcjonowania tarczycy. Działanie to  związane jest z jego potencjałem antyoksydacyjnym oraz  przeciwzapalnym oraz  stymulacji aktywnej produkcji hormonów tarczycy. Ponadto, tarczyca jest narządem o największym stężeniu selenu. Suplementacja selenu  u osób z niedoczynnością tarczycy powoduje normalizacje  jej funkcji. Ponadto, u osób z chorobą Hashimoto przyjmujących preparaty selenu obserwuje się zmniejszenie stanu zapalnego.

Najlepsza forma selenu jeżeli chodzi o suplementację to  seletiometionina. Jest organicznym połączeniem selenu i metioniny, który wyróżnia dużą przyswajalność. Zaleca się przyjmowanie dawek od 100 do 200mcg na dobę.

CYNK

Obniżone stężenie tego pierwiastka w organizmie blokuje konwersję hormonu T4 do T3. Pierwiastek ten niezbędny  jest również do produkcji TSH. Niewystarczająca ilości cynku w organizmie może być przyczyną spowolnienia tempa metabolizmu hormonów.

ŻELAZO

Żelazo jest bardzo ważnym elementem w diecie osób z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto, długotrwały brak odpowiedniej jakości i ilości spożytego żelaza z dietą wpływa niekorzystnie na metabolizm tarczycy.

 

Choroby tarczycy stają się coraz bardziej powszechnymi schorzeniami,  które dotykają coraz szerszą grupę osób. Oprócz standardowego leczenie syntetycznymi hormonami tarczycy nie można pominąć aspektów żywieniowych. Dieta, jej kaloryczność oraz zastosowane w niej makro i mikroelementy mają ogromny wpływ na działanie oraz syntezę hormonów tarczycy. Dlatego dieta powinna być nieodłącznym elementem leczenia chorób tarczycy.

 

Dietetyk Agnieszka Buk